Αδιανόητα εγκλήματα στα παλάτια του Βυζαντίου....
|
Οι ευνούχοι και οι βαρβάτοι στο Βυζάντιο....
|
Ο Ιουστινιανός Β’ ο Ρινότμητος ήταν πραγματικό τέρας αγριότητας και τρέλας. Για παράδειγμα, μια από τις πολλές τρέλες του συνέβη το 691, όταν πολεμούσε τους Άραβες. Οι 20.000 Σλάβοι που είχε μαζί του αποσκίρτησαν και πήγαν με το μέρος των αντιπάλων του. Εξοργισμένος, τότε διέταξε να συγκεντρώσουν όλες τις οικογένειές τους στη Βιθυνία και στη συνέχεια έδωσε εντολή να τους σφάξουν όλους αδιακρίτως και να πετάξουν τα πτώματα τους στη θάλασσα. Το τίμημα της σκληρότητας Ο Ιουστινιανός Β’ ήταν ένας πολύ σκληρός ηγεμόνας. Όταν κάποτε έκανε εργασίες στο παλάτι, όρισε ως επόπτη τον αρχιευνούχο και θησαυροφύλακα του Στέφανο, άνθρωπο σκληρό και ανελέητο, που τιμωρούσε χωρίς έλεος τους εργάτες και τους επιστάτες του. Κάποτε μάλιστα, όταν ο αυτοκράτορας απουσίαζε, δεν δίστασε να μαστιγώσει και την ίδια τη μητέρα του αυτοκράτορα, την Αυγούστα Αναστασία, με μια λουρίδα, όπως τιμωρούν τα παιδιά, εξευτελίζοντας την. Ακόμα ο Ιουστινιανός διόρισε ως Λογοθέτη του Γενικού, δηλαδή υπουργό των οικονομικών, έναν καλόγερο που ονομαζόταν Θεόδοτος, άνδρα που προκαλούσε φόβο για την αγριότητά του. Αυτός επέβαλλε πρόστιμα και έκανε δημεύσεις σε βάρος αρχόντων, αξιωματούχων επιφανών αλλά και απλών πολιτών. Πολλές φορές τους κρεμούσε με σχοινιά και κάτω από τους κρεμασμένους έβαζε άχυρα που σιγόκαιγαν και έβγαζαν καπνό. Για όλα αυτά, ο βασιλιάς έγινε μισητός από τον λαό. Μια νύχτα λοιπόν οργανώθηκε συνωμοσία εναντίον του από τον στρατηγό Λεόντιο και τους φίλους του, οι οποίοι πήραν με το μέρος τους και τον πατριάρχη. Οι συνωμότες άνοιξαν τις φυλακές και απελευθέρωσαν τους φυλακισμένους, πολλοί από τους οποίους ήταν στρατιωτικοί, και συνέλαβαν τον αυτοκράτορα, τον οποίο έφεραν στον ιππόδρομο. Εκεί του έκοψαν τη μύτη και το στόμα και τον εξόρισαν στη Χερσώνα. Το πλήθος συνέλαβε, ακόμα τον αρχιευνούχο Στέφανο και τον λογοθέτη Θεόδοτο και τους οδήγησε στην αγορά του Βοός, όπου τους έκαψαν ζωντανούς. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β' εισέρχεται θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη 689 μ.Χ. (τοιχογραφία στον Άγιο Δημήτριο της Θεσσαλονίκης) Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β’ εισέρχεται θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη 689 μ.Χ. (τοιχογραφία στον Άγιο Δημήτριο της Θεσσαλονίκης) Η εκδίκηση του Ιουστινιανού Όταν ο Ιουστινιανός Β’ ανέκτησε το 705 μ.Χ τον θρόνο με τη βοήθεια του ηγεμόνα των Βουλγάρων Τέρβελη, κινούμενος από εκδικητική μανία και τα πλέον βάρβαρα ένστικτα, προέβη σε πράξεις αφάνταστης ωμότητας. Αρχικά συνέλαβε τους δύο αυτοκράτορες που είχαν αναλάβει την εξουσία μετά την εκθρόνιση του, τον Λεόντιο και τον Αψίμαρο, καθώς και τον αδερφό του Τιβέριου, Ηράκλειο, και διέταξε να τους δέσουν με αλυσίδες και να τους περιφέρουν στην Πόλη διαπομπεύοντας τους. Ύστερα τους μετέφεραν στον ιππόδρομο, στη διάρκεια αγώνων, και τους έριξαν στα πόδια του. Εκεί με πρωτοφανή αγριότητα τους πατούσε στον αυχένα σε όλη τη διάρκεια της πρώτης ιπποδρομίας. Τέλος, διέταξε να μεταφερθούν στο Κυνήγιο, αμφιθέατρο στο οποίο γινόταν αναπαραστάσεις κυνηγιού άγριων ζώων, όπου αποκεφαλίστηκαν. Δεν αρκέστηκε όμως σε αυτές τις πράξεις αντεκδίκησης, αλλά για να κορέσει τα άγρια ένστικτα του, σκότωσε τεράστιο πλήθος πολιτικών και στρατιωτικών, σε πολλές περιπτώσεις με πρωτοφανείς μεθόδους. Άλλους έβαζε μέσα σε σάκους και τους έριχνε στη θάλασσα και άλλους στο αποκορύφωμα της διαστροφής του, τους καλούσε στα ανάκτορα για φαγητό και , όταν σηκώνοντας από το τραπέζι, μερικούς τους σούβλιζε και μερικούς τους αποκεφάλιζε. Άγρια ένστικτα Όταν εκθρονίστηκε και εκτελέστηκε ο Ιουστινιανός Β’, η μητέρα του αυτοκράτειρα Αναστασία πήρε στην αγκαλιά της τον εγγονό της Τιβέριο και έτρεξε να σωθεί στην εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών. Σε λίγο έφτασαν εκεί δύο έμπιστοι του νέου αυτοκράτορα Φιλιππικού, με εντολή να τη συλλάβουν και να σφάξουν τον μικρό. Ο Τιβέριος πιάστηκε με το ένα χέρι από την Αγία Τράπεζα και με το άλλο πήρε ένα κομμάτι τίμιο ξύλο. Ο ένας από τους δύο έμπιστους, που λεγόταν Στρούθος, άρπαξε βίαια τον μικρό και, αφού πήρε το τίμιο ξύλο και το τοποθέτησε στην Αγία Τράπεζα, τον οδήγησε στον εξώστη μιας διπλανής εκκλησίας, τον γύμνωσε και τον έσφαξε σαν αρνί. Και ήταν μόλις έξι ετών.... http://www.mixanitouxronou.gr Η κατάρα να είσαι αυτοκράτορας στο Βυζάντιο!...
Οι κίνδυνοι του επαγγέλματος
Στο Βυζάντιο από τους 88 αυτοκράτορες που βασίλευσαν από το 330 ως το 1453 μόνο οι μισοί πέθαναν από φυσικά αίτια. Σε αυτούς μάλιστα, δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι δεν άσκησαν ποτέ την εξουσία ή ήταν συμβασιλείς. Οι υπόλοιποι δολοφονήθηκαν ή σκοτώθηκαν ύστερα από εξέγερση ή εκθρονίστηκαν και ακρωτηριάστηκαν ή βασανίστηκαν με άλλον τρόπο. Για παράδειγμα, πέντε πέθαναν έπειτα από το μαρτύριο της τύφλωσης. Πολλοί υποχρεώθηκαν να κλειστούν σε μοναστήρι και μόνο πέντε έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Στους αυτοκράτορες που «ατύχησαν» δεν περιλαμβάνονται οι βασιλόπαιδες που ευνουχίστηκαν για να μη διεκδικήσουν τον θρόνο. Ωστόσο, ποσοστιαία, στην εξόντωση αυτοκρατόρων προηγούνται οι Ρωμαίοι, αφού από τον Αύγουστο ως τον Διοκλητιανό (27 π.Χ. – 305 μ.Χ.), δολοφονήθηκαν περισσότεροι από τους μισούς. Περί συμβόλων… Τα βασιλικά σύμβολα ήταν κυρίως η χλαμύδα και το στέμμα, ενώ από τον 10ο αιώνα ιδιαίτερη σημασία απέκτησαν τα κόκκινα πέδιλά, τα οποία μόνο οι αυτοκράτορες μπορούσαν να φορούν. Στις επίσημες απεικονίσεις τους οι βυζαντινοί βασιλείες εμφανίζονται να κρατούν στο δεξί χέρι τους σκήπτρο, που συχνά καταλήγει σε σταυρό ή λάβαρο. Στο αριστερό κρατούν την «ακακία», ένα μεταξωτό σακουλάκι γεμάτο χώμα, που παραπέμπει στη ματαιότητα των εγκοσμίων. Άλλοτε, στο αριστερό χέρι εμφανίζονται να κρατούν μια σφαίρα πάνω στην οποία υπάρχει ένας σταυρός. Το κόκκινο είναι το χρώμα του αυτοκράτορα, άλλοτε ζωηρό και άλλοτε βαρύ, που πλησιάζει το μενεξεδί. Με κόκκινο μελάνι βάζει την υπογραφή του, τα ρούχα που φοράει είναι πορφυρά, πορφυρή επίσης είναι η διακόσμηση μέσα στο παλάτι, πορφυρό είναι και το χρώμα της βασιλικής κρεβατοκάμαρας. Και ένας, και δύο, και τρεις… Ένα από τα δικαιώματα του αυτοκράτορα στο Βυζάντιο ήταν η δυνατότητα να στέφει άλλους ως (συν)αυτοκράτορες. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλιζόταν η επιθυμητή διαδοχή στον θρόνο. Αν δεν υπήρχε συναυτοκράτορας, τον θρόνο μπορούσε να πάρει η αυτοκράτειρα. Κανένας περιορισμός δεν υπήρχε στον αριθμό των συναυτοκρατόρων που μπορούσαν να συνυπάρχουν, χωρίς βέβαια να αμφισβητείται η εξουσία του νόμιμου αυτοκράτορα. Επί Ρωμανού Α’ ήταν πέντε, ενώ επί Κωνσταντίνου Δ’, ο στρατός ζητούσε να είναι τρεις, γιατί με αξιοθαύμαστη ευλάβεια, πίστευε ότι έπρεπε να εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή το πρότυπο της Αγίας Τριάδας. Υπολογίζεται λοιπόν ότι πάνω από 1/3 των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου πλήρωσε βαρύτατο τίμημα για τον θρόνο. Υπολογίζεται λοιπόν ότι πάνω από 1/3 των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου πλήρωσε βαρύτατο τίμημα για τον θρόνο. Αν είσαι και παπάς… Στο Βυζάντιο, μολονότι ο αυτοκράτορας νομοθετούσε, ποτέ δεν ήταν υπεράνω του νόμου. Η νομοθεσία ήταν η μόνη δύναμη στην οποία και ο ίδιος ο αυτοκράτορας ήταν υποχρεωμένος να υποχωρεί. Κάποτε ένας συγκλητικός είχε προσκληθεί σε δείπνο από τον αυτοκράτορα Ιουστίνο Β’. Οι αντιζηλίες ήταν πιο έντονες όταν οι άλλοι γιου του αυτοκράτορα ήταν ετεροθαλείς, αφού πολλοί αυτοκράτορες είχαν παιδιά από προηγούμενους γάμους. Οι αντιζηλίες ήταν πιο έντονες όταν οι άλλοι γιου του αυτοκράτορα ήταν ετεροθαλείς, αφού πολλοί αυτοκράτορες είχαν παιδιά από προηγούμενους γάμους Την ίδια όμως ώρα έπρεπε να βρίσκεται στο δικαστήριο, όπου είχε κληθεί για κάποια υπόθεσή του. Ο συγκλητικός θεώρησε καλό να μην απουσιάσει από το αυτοκρατορικό δείπνο, πιστεύοντας ότι δεν κινδύνευε να τιμωρηθεί για την απουσία του στο δικαστήριο. Όμως, το δικαστήριο τον καταδίκασε σε μαστίγωση και ο αυτοκράτορας δεν επιχείρησε να κάνει καμία παρέμβαση για να ακυρωθεί η δίκαιη αυτή απόφαση. Το δωμάτιο των πορφυρογέννητων Πορφύρα ονομαζόταν ένα από τα δωμάτια στα οποία έμενε η αυτοκρατορική οικογένεια. Οι τοίχοι του από πάνω ως κάτω σχημάτιζαν ένα τέλειο τετράγωνο και οροφή του είχε το σχήμα της πυραμίδας. Είχε θέα προς το λιμάνι, σε μια περιοχή όπου υπήρχαν γλυπτά τα οποία παρίσταναν ταύρους και λιοντάρια. Πάτωμα και τοίχοι είχαν μαρμάρινη επένδυση, με μάρμαρα που οι αυτοκράτορες προμηθεύονταν από τη Ρώμη. Το χρώμα τω μαρμάρων ήταν πορφυρό, με λευκά στίγματα σπαρμένα όπως η άμμος, εδώ κι εκεί. Από το χρώμα αυτών των μαρμάρων φαίνεται ότι το δωμάτιο είχε πάρει την ονομασία «Πορφύρα». Οι παγίδες της διαδοχής Με το πέρασμα του χρόνου καθιερώθηκε η συνήθεια να ανακηρύσσεται διάδοχος του θρόνου εκείνος ο γιος του αυτοκράτορα που είχε γεννηθεί πρώτος στην Πορφύρα, οι τοίχοι της οποίας ήταν ντυμένοι με μεταξωτό ύφασμα βαμμένο στο κόκκινο χρώμα της πορφύρας. Πολλές φορές ξεσπούσαν αντιζηλίες ανάμεσα στον πορφυρογέννητο διάδοχο και στα άλλα αδέλφια του, τα οποία ήταν συχνά μεγαλύτερα, γεννημένα πριν ο πατέρας τους ανακηρυχθεί αυτοκράτορας. Οι αντιζηλίες ήταν πιο έντονες όταν οι άλλοι γιοι του αυτοκράτορα ήταν ετεροθαλείς, αφού πολλοί αυτοκράτορες είχαν παιδιά από προηγούμενους γάμους. Πολλές φορές, ο υποψήφιος για το ανώτατο αξίωμα τέλειωνε τη ζωή του στη φυλακή, στην απομόνωση, αφού προηγουμένως είχε υποβληθεί σε βασανιστήρια, τα οποία περιλάμβαναν συχνά την τύφλωση, το κόψιμο της γλώσσας ή της μύτης ή και άλλα χειρότερα. Ένας αδελφός εκθρονισμένος που του επέτρεπαν να απομονωθεί για πάντα σε κάποιο μακρινό μοναστήρι για να περάσει την υπόλοιπη ζωή του σαν καλόγερος, με προσευχές και νηστείες, έπρεπε να θεωρείται τυχερός.... http://www.mixanitouxronou.gr |
Τις ανώτερες και εμπιστευτικές θέσεις της διοίκησης στο Βυζάντιο της καταλάμβαναν συχνά ευνούχοι. Η περίεργη, εκ πρώτης όψεως, αυτή συνήθεια είχε την εξήγησή της. Οι ευνούχοι δεν ήταν δυνατόν να έχουν απογόνους, ώστε για χάρη τους να ραδιουργούν. Ωστόσο, ένας άγραφος αλλά απαράβατος νόμος τους εμπόδιζε να καταλάβουν το υπέρτατο αξίωμα του αυτοκράτορα, προφανώς γιατί στην περίπτωση αυτή δεν ήταν δυνατόν να αγνοηθεί το δικαίωμα της κληρονομικότητας στην αυτοκρατορική εξουσία. Βασιλική ακρόαση… με «λάδωμα» Στο βυζαντινό παλάτι υπηρετούσε ένας μεγάλος αριθμός υπαλλήλων σε θέσεις που προβλέπονταν με βάση μια αυστηρή ιεραρχία. Οι υπάλληλοι αυτοί είχαν πρόσβαση στη βασιλική εξουσία και μπορούσαν να επηρεάσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τις αυτοκρατορικές αποφάσεις. Κάθε πολίτης που επιθυμούσε να πετύχει ακρόαση από τον βασιλιά έπρεπε να περάσει πρώτα από τους παλατιανούς υπαλλήλους, ιδιαίτερα αυτούς του άμεσου βασιλικού περιβάλλοντος, οι οποίοι απαιτούσαν να πάρουν το «δώρο» τους για να κανονίσουν την ακρόαση. Έτσι, οι αυτοκρατορικοί υπάλληλοι δεν έπαιρναν μόνο τον μισθό τους, είχαν και τα «τυχερά» τους. «Βαρβάτες» υπηρεσίες Ο αυτοκράτορας περιστοιχιζόταν καθημερινά από δεκάδες υπηρέτες, συνήθως ευνούχους, υπήρχαν όμως και μη ευνούχοι, οι «βαρβάτοι». Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν επιφορτισμένοι με την ασφάλειά του. Ήταν οι σπαθάριοι, οι πρωτοσπαθάριοι, οι σπαθαροκουβικουλάριοι, οι κανδιδάτοι, οι σπαθαροκανδιδάτοι. Οι πριμικήριοι ήταν προϊστάμενοι των διάφορων υπηρεσιών, οι κουβικουλάριοι ήταν υπηρέτες του υπνοδωματίου, οι νιψιστάριοι βοηθούσαν τον αυτοκράτορα να νιφτεί, οι μανδάτορες ήταν οι αγγελιαφόροι του, οι σιλεντάριοι ήταν οι κλητήρες του, οι στιάριοι ήταν θυρωροί που έλεγχαν όσους έμπαιναν στην αίθουσα ακροάσεων, οι μάγιστοι ήταν οι σύμβουλοί του και οι στράτορες φρόντιζαν τους βασιλικούς στάβλους. Και οι φυλακισμένοι είχαν τα τυχερά τους Οι αυτοκράτορες έδειχναν συχνά τα φιλεύσπλαχνα αισθήματά τους για τους φυλακισμένους. Σε ευχάριστα γεγονότα, όπως η γέννηση διαδόχου, η στέψη βασιλιά, η τέλεση επινίκιου θριάμβου, τα εγκαίνια ναού, κλπ, κάποιοι φυλακισμένοι ελευθερώνονταν. Την ημέρα της Ανάστασης ο αυτοκράτορας μοιραζόταν το πασχαλινό τραπέζι με 18 φυλακισμένους και μάλιστα αλλόθρησκους. Επίσης, οι αυτοκράτορες καλούσαν φυλακισμένους σε γεύμα στο παλάτι, όταν επρόκειτο να φιλοξενηθούν εκεί ομοεθνείς τους πρέσβεις, ενώ στους συγκρατούμενούς τους, που παρέμεναν στη φυλακή, έστελναν χρήματα. Η σύζυγος του Θεοδόσιου, Πλακίλλα, πολλές φορές έδωσε τα χρήματα που απαιτούνταν για την απελευθέρωση φυλακισμένων. Το ίδιο έκανε και η Ζωή, σύζυγος του Κωνσταντίνου του Μονομάχου, αλλά μόνο όταν κατάλαβε ότι πλησίαζε ο θάνατός της. Αν έχεις τύχη… Ο Αθηναίος φιλόσοφος Λεόντιος άφησε με τη διαθήκη του τη μεγάλη περιουσία του στους δύο γιους του, ενώ στην κόρη του Αθηναΐδα άφησε μόνο 100 νομίσματα, λέγοντας ότι της έφτανε η τύχη που είχε. Η αδικημένη κόρη ήρθε στην Πόλη να ζητήσει το δίκιο της από τον αυτοκράτορα. Η Πουλχερία, αδελφή του ανήλικου τότε αυτοκράτορα Θεοδοσίου, γοητεύτηκε μαζί της και φρόντισε να την παντρέψει με τον αδελφό της, αφού πρώτα βαπτίστηκε χριστιανή και ονομάστηκε Ευδοκία. Ο Θεοδόσιος όταν παντρεύτηκαν ήταν μόλις 20 ετών και αυτή 27. Φαίνεται όμως ότι δεν ήταν μόνο πολύ καλλιεργημένη και δυναμική αλλά και πολύ όμορφη. Πράγματι, της έφτασε η τύχη της, την οποία δημιούργησε μόνη της… Ο ευνούχος Ευτρόπιος, ο οποίος για ένα διάστημα είχε την πραγματική εξουσία ως επίτροπος του ανήλικου και άβουλου αυτοκράτορα Αρκάδιου, εξέδωσε έναν νόμο που άφησε εποχή. Ο ευνούχος Ευτρόπιος, ο οποίος για ένα διάστημα είχε την πραγματική εξουσία ως επίτροπος του ανήλικου και άβουλου αυτοκράτορα Αρκάδιου, εξέδωσε έναν νόμο που άφησε εποχή. Μη θίγετε τα νυν και τα κακώς κείμενα… Ο Κύρος Πανοπολίτης, που ήταν ευνοούμενος της αυτοκράτειρας Ευδοκίας και είχε μόρφωση ελληνική, άλλαξε κυριολεκτικά την Κωνσταντινούπολη από τη στιγμή που ανέλαβε το αξίωμα του έπαρχου της Πόλης. Ο κόσμος, ενθουσιασμένος με το έργο του, άρχισε κάποτε να φωνάζει στον ιππόδρομο: «Κωνσταντίνος έκτισε, Κύρος ανανέωσε». Οι εχθροί της Ευδοκίας τότε παρουσίασαν στον βασιλιά το γεγονός ως στασιαστικό. Αυτός, χωρίς να εξετάσει καθόλου τα πράγματα, καθαίρεσε τον Κύρο από το αξίωμά του και δήμευσε την περιουσία του. Ούτε κατά διάνοια Ο ευνούχος Ευτρόπιος, ο οποίος για ένα διάστημα είχε την πραγματική εξουσία ως επίτροπος του ανήλικου και άβουλου αυτοκράτορα Αρκάδιου, εξέδωσε έναν νόμο που άφησε εποχή. Σύμφωνα με αυτόν, όσοι συνωμοτούσαν εναντίον κάποιου από τους αξιωματούχους του βασιλικού οίκου τιμωρούνταν με θάνατο και δήμευση της περιουσίας τους. Και το σημαντικότερο: η σκέψη και μόνο της προδοσίας ισοδυναμούσε με προδοσία. Kατά συνέπειά, ο ύποπτος για προδοτικές σκέψεις υφίστατο τις ίδιες συνέπειες, δηλαδή θάνατο και δήμευση της περιουσίας του. Η τιμωρία άγγιζε και τα παιδιά του, τα οποία έχαναν τα πολιτικά τους δικαιώματα «Η άγνωστη πλευρά του Βυζαντίου. Ιστορικά παράδοξα», Ιωάννης Γρυντάκης, Γεώργιος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης. Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ... http://www.mixanitouxronou.gr |