Η ΣΜΥΡΝΗ ΜΑΝΑ'Μ ...ΚΑΙΓΕΤΑΙ!!!
|
ΣΜΥΡΝΗ View more PowerPoint from alexmour |
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Ανάμεσα στους νικημένους του Α' Παγκοσμίου πολέμου ήταν και η Τουρκία, σύμμαχος των Κεντρικών δυνάμεων. Η Ελλάδα, με τη συνθήκη των Σεβρών(1920), είπαμε ότι "πήρε" πολλά μέρη που και πριν από πολλά χρόνια υπήρξαν ελληνικά. Έτσι, το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, φάνταζε πιο κοντά από ποτέ. Στην παρακάτω εικόνα βλέπεις μια λαϊκή αφίσα του καλοκαιριού του 1920 που εικονίζει τα ελληνικά εδάφη μετά τη συνθήκη των Σεβρών.
ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ
ΚΕΜΑΛ
Οι Τούρκοι όμως δυσαρεστήθηκαν με τη συνθήκη των Σεβρών και αντέδρασαν. Με αρχηγό τον Μουσταφά Κεμάλ(Ατατούρκ) οργάνωσαν αντίσταση εναντίον των ξένων στρατευμάτων και άρχισαν διωγμούς εναντίον των ελληνικών πληθυσμών. Ο ελληνικός στρατός για να τους προστατέψει προχώρησε στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Ψυχή της ελληνικής εκστρατείας ήταν ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ
απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου
Όμως οι συνθήκες πλέον δεν ήταν οι ιδανικότερες γι αυτόν. Ο εθνικός διχασμός μεταξύ "βασιλικών" και "βενιζελικών" συνέχιζε να υπάρχει με συνέπεια μάλιστα να έχουμε και την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου από δύο απότακτους αξιωματικούς που τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν, ευτυχώς ελαφρά, στο χέρι, στη Γαλλία και όταν ο πρωθυπουργός ήταν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών και ετοιμαζόταν να γυρίσει στην Ελλάδα(30-7-1920).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΕΛΑΣΗ
Έφτασε σχεδόν ως την Άγκυρα, όπου ήταν το ορμητήριο του Κεμάλ. Όμως σε αποφασιστική μάχη στο Σαγγάριο ποταμό, που κράτησε από τις 10 έως τις 29 Αυγούστου 1921 και μη έχοντας ούτε καλό ανεφοδιασμό αλλά ούτε και ξεκούραστους στρατιώτες, δε μπόρεσε να πετύχει τη συντριβή του Κεμαλισμού και την κατάληψη της 'Αγκυρας και αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να οχυρωθεί σε μια αμυντική γραμμή (Εσκί Σεχίρ - Κιουτάχεια- Αφιόν Καραχισάρ)
ΚΙΝΗΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ
|
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΣΤΑΣΗ
Το γεγονός αυτό, αποδοκιμάστηκε πολύ έντονα, ακόμα και από τις δυνάμεις της Entente και που έδειξαν να απορούν με την αντίδραση κάποιων προς το μεγάλο πολιτικό. Από την άλλη όμως πάλι ο ελληνικός στρατός είχε πλέον κουραστεί. Οι άντρες που ήταν πολλά χρόνια σε πόλεμο δεν ήθελαν να συνεχίσουν να πολεμούν και όταν ο Βενιζέλος το Νοέμβριο του 1920 όρισε εκλογές προς μεγάλη έκπληξη πολλών, τις έχασε.
Οι αντίπαλοι όμως του Βενιζέλου και ενώ σαν προεκλογική υπόσχεση είχαν και το τέλος του πολέμου, ούτε αυτό τήρησαν αφού με την απόφαση στην Κιουτάχεια(16-7-1921) αποφασίστηκε προέλαση των ελληνικών δυνάμεων στο εσωτερικό της Τουρκίας και από την άλλη με δημοψήφισμα έφεραν πίσω το βασιλιά Κων/νο στο θρόνο, μετά το θάνατο του Αλέξανδρου από σηψαιμία από δάγκωμα μαϊμούς στον κήπο του Τατοΐου. Αυτό είχε σα συνέπεια οι δυνάμεις της Entente όχι μόνο να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, αλλά και να υποστηρίζουν τους Τούρκους και να τους εφοδιάζουν με πολεμοφόδια. Ο ελληνικός στρατός παρόλα ταύτα συνέχιζε νικηφόρα την πορεία του προς το εσωτερικό της Μ. Ασίας. Η ΗΤΤΑ
Έτσι τελείωσε η εκστρατεία προς την Άγκυρα, που στοίχισε στον ελληνικό στρατό κατά την περίοδο 1ης Αυγούστου με 10η Σεπτεμβρίου 1921, περίπου 4.000 νεκρούς, 19.000 τραυματίες και 376 αγνοούμενους
Την αμυντική γραμμή του ελληνικού στρατού, κατόρθωσε να διασπάσει ο τουρκικός τον Αύγουστο του 1922. Τότε ο ελληνικός στρατός άρχισε να υποχωρεί, προς τα δυτικά παράλια. Μαζί, τον ακολουθούσε και πλήθος κόσμου που εγκατέλειπαν τα σπίτια τους για να γλιτώσουν την εκδίκηση των Τούρκων. Στις 27 Αυγούστου 1922 ο στρατός του Κεμάλ μπήκε στη Σμύρνη, που είχε γεμίσει πρόσφυγες. Οι σφαγές που ακολούθησαν ήταν τρομερές. Ανάμεσα στα θύματα και ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος που βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τον τουρκικό όχλο, στον οποίο τον παρέδωσε ο Τούρκος διοικητής Νουρεντίν μπέης. Εν τω μεταξύ, Έλληνες από όλες τις περιοχές της Μ. Ασίας και του Πόντου συγκεντρώθηκαν στην προκυμαία της Σμύρνης(Και) με την ελπίδα να επιβιβαστούν σε πλοία προς την Ελλάδα και να σώσουν τη ζωή τους. Ταυτόχρονα, την Τετάρτη 31 Αυγούστου είχε ξεσπάσει και πυρκαγιά, η οποία ξεκίνησε από την αρμένικη συνοικία και συνεχίστηκε προς τη χριστιανική. Σε λίγες ώρες η πόλη είχε παραδοθεί στις φλόγες πλην της τουρκικής συνοικίας που η φωτιά δεν έφτασε εκεί. Είναι βέβαια φανερό ότι η φωτιά μπήκε από τους ίδιους τους Τούρκους γι αυτό και κάηκαν επιλεκτικά οι παραπάνω περιοχές. Κατά τον εμπρησμό της Σμύρνης της 31ης Αυγούστου 1922 υπολογίζεται ότι καταστράφηκαν πάνω από 55.000 κτίρια, ιδιωτικά και δημόσια και ότι η πυρπολημένη έκταση ξεπερνούσε τα 4.000.000 τ. μ. |
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΜΥΡΝΗΣ | |
File Size: | 598 kb |
File Type: | doc |
|
|
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή
View more presentations or Upload your own.
Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΞΕΡΙΖΩΝΕΤΑΙ ΞΑΝΑ
1955
Όταν ξεριζώθηκε ο ελληνισμός της Πόλης
Μεταξύ 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955 οργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη το αγριότερο ανθελληνικό πογκρόμ που μετέτρεψε την Πόλη σε δαντική κόλαση.
Ηταν ο αγριότερος διωγμός από την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής που εξαπολύθηκε εναντίον των Ελλήνων της τουρκικής επικράτειας. Τουλάχιστον 30 Ελληνες της Πόλης σκοτώθηκαν από τον μαινόμενο όχλο. Ο Επίσκοπος Παμφίλου Γεράσιμος και ο γέροντας μοναχός Χρύσανθος Μαντάς ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου. Ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως Γεννάδιος τρελάθηκε από το ξυλοκόπημα και λίγο αργότερα πέθανε.
Οι ομογενείς υπολογίζουν τον αριθμό των γυναικών που βιάστηκαν σε 200 ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς 1.000 σπίτια και άλλα 2.500 υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές. Καταστήματα Ελλήνων, φαρμακεία, σχολεία, πολιτιστικοί σύλλογοι, γραφεία εφημερίδων, ξενοδοχεία, εργοστάσια, εστιατόρια, εκκλησίες μεταμορφώθηκαν σε αποκαίδια. Η καταστροφική μανία συμπαρέσυρε και δυο αρμενικές εκκλησίες και μια συναγωγή.
Το μέγεθος της καταστροφής εκτιμήθηκε στα 150 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, ποσό που ισοδυναμούσε με 54 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ενώ το ποσό που κατέβαλε η τότε τουρκική κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος ως αποζημίωση στους πληγέντες ήταν μόνο 60 εκατομμύρια λίρες.
Αφορμή της θηριωδίας
Αφορμή γι'αυτή τη θηριωδία αποτέλεσε μια έκρηξη βόμβας στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη το 1881 (η Θεσσαλονίκη ήταν τότε τουρκική επικράτεια).
Εκείνο όμως που έδωσε την ευκαιρία όχι μόνο στην κυβέρνηση, αλλά και στον Τύπο και στον τουρκικό όχλο να στραφεί εναντίον των Ελλήνων ήταν η ανακίνηση του Κυπριακού ζητήματος από τον Στρατάρχη Παπάγο το 1954. Με την υποκίνηση της Μεγάλης Βρετανίας η Τουρκία ενεπλάκη ενεργώς στο Κυπριακό ζήτημα, θέτοντας θέμα αν όχι επιστροφής της νήσου στην ίδια, τουλάχιστον διχοτομήσεως, για την προστασία της μουσουλμανικής μειονότητας, η οποία βαφτίστηκε «τουρκική» και αναβαθμίστηκε σε «κοινότητα».
Ο τουρκικός Τύπος έχει επιχειρήσει από τότε μια ψύχραιμη αποτίμηση των γεγονότων. Οπως ανέφερε σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η εφημερίδα «Μιλλιέτ», κατά τη διάρκεια των βανδαλισμών που διεπράχθησαν από ομάδες 20-30 ατόμων, οι δυνάμεις ασφαλείας τήρησαν παθητική στάση. Η Κωνσταντινούπολη κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ οι πρώτες ανακρίσεις επικεντρώθηκαν στο Σύλλογο «Η Κύπρος είναι Τουρκική» καθώς και σε οργανώσεις νεολαίων. Στη συνέχεια, λόγω πιέσεων της τουρκικής κυβέρνησης, άρχισαν να αποδίδονται ευθύνες στους κομμουνιστές. Αργότερα, μετά το πραξικόπημα του 1960, κατά τις δίκες στο Γιασσίαντα, αποδείχτηκε ότι τα επεισόδια ήταν προσχεδιασμένα από την τότε κυβέρνηση, η οποία είχε υποκινήσει το Σύλλογο «Η Κύπρος είναι Τουρκική» καθώς και τις νεολαιίστικες οργανώσεις να πράξουν τους βανδαλισμούς.
Μνήμες του 1955
Οι μνήμες των ημερών εκείνων ζωντανεύουν μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων που κατέγραψαν με συγκινητικό τρόπο τα γεγονότα.
«Το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 όλα φαινόταν ήρεμα στην Πόλη. Μια μικρή ομάδα φοιτητών ήταν συγκεντρωμένη στην Πλατεία του Ταξίμ, στην κορυφή του Πέρα, διαδηλώνοντας εναντίον της Ελλάδος.
Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι πού οδηγούσαν στην Πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά με ένα μαινόμενο όχλο οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς πού φώναζε «Kahrolsun giavourlar!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε είναι γκιαούρης!).
Οταν μαζεύτηκαν 50.000 περίπου άτομα αλαλάζοντος όχλου, μπήκε σε εφαρμογή η επόμενη φάση του σχεδίου: Καταστροφή όλων των ελληνικών περιουσιών και βεβήλωση όλων των Ιερών και Όσίων του Ελληνισμού της Πόλης. Οι οδηγίες πού είχαν δοθεί ήταν να μη μείνει τίποτα όρθιο.
Ακολούθησαν ώρες πραγματικής κόλασης. Ενα μέρος του όχλου κινήθηκε στο Istiklal Caddesi, το περίφημο Πέρα, πού στο ένα χιλιόμετρο της διαδρομής του είχε, σαν το πιο φημισμένο εμπορικό κέντρο της Πόλης, 700 περίπου μαγαζιά πού το συντριπτικό τους ποσοστό άνηκε σε Ελληνες.
Χρυσαφικά μεγάλης αξίας λεηλατήθηκαν μέσα σ' ελάχιστα λεπτά απ' τους συμπλεκόμενους μεταξύ τους διαδηλωτές. Οταν ο όχλος έφθασε στην Αγία Τριάδα, ακούστηκαν οι κραυγές «Ανάθεμα στους άπιστους!» και ο όχλος εισέβαλε στην εκκλησία. Ο,τι κινητό υπήρχε στον ναό καταστράφηκε ή βεβηλώθηκε. Εικόνες, άγια σκεύη, ράσα ήταν ο στόχος του μανιασμένου όχλου.
Το Πέρα μέσα σε λίγες ώρες άρχισε να αλλάζη όψη. Ό δρόμος αποκτούσε ένα περίεργο υπόστρωμα, πού ήταν ένα μίγμα απ' τα πράγματα πού καταστρεφόταν: μηχανήματα, γούνες, ρολόγια, παπούτσια, λάδια, τυριά, υφάσματα, πιατικά, ρούχα, διάφορα άλλα είδη τροφίμων και ένδυσης, ανακατεμένα, κάτω απ' το βάρος του όχλου πού κινιόταν συνεχώς, δημιούργησαν σιγά-σιγά μια υπερυψωμένη μάζα λασπώδη καί λιγδερή.
Στό μεταξύ το σχέδιο της καταστροφής όλων των ελληνικών περιουσιών της Πόλης βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη: Εκατό ομάδες εκτελούσαν το φρικιαστικό τους έργο σε μια τεράστια έκταση απ' τον Βόσπορο ως τη θάλασσα του Μαρμαρά. Οι επί κεφαλής των διαδηλωτών με καταλόγους σπιτιών και καταστημάτων των Ελλήνων, διεύθυναν τις ομάδες του όχλου.
Ηταν ένας οργανωμένος τυφώνας πού σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα του. Δεκάδες Ελληνες πολίτες και κληρικοί κακοποιήθηκαν. Λεηλατήθηκαν ή παραδόθηκαν στις φλόγες 73 ελληνικές εκκλησίες. Καταστράφηκαν εικόνες, αγιογραφίες και σκεύη ανεκτίμητης ιστορικής και αρχαιολογικής άξιας. Καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα 26 Ελληνικά σχολεία.Η Πατριαρχική Σχολή του Φαναριού που ιδρύθηκε το 1453 και ή Θεολογική Σχολή της Χάλκης υπέστησαν το μένος του όχλου με ιδιαίτερη βαρβαρότητα. Το Ζάππειο Λύκειο δέχτηκε την επιδρομή του όχλου που κατρακύλησε απ' τις μεγάλες μαρμάρινες σκάλες το άγαλμα του ευεργέτου του Σχολείου Κωνσταντίνου Ζάππα και, κατέστρεψε όχι μόνο θρανία, πιάνο, αίθουσα τελετών αλλά έκανε και τεράστια ζημιά στις τοιχογραφίες πού κοσμούσαν το εσωτερικό του σχολείου. 4.340 ελληνικά καταστήματα λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν. 2.600 σπίτια Ελλήνων βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα και παραδόθηκαν στο μένος καί την πρωτοφανή λύσσα του όχλου. Ρημάχτηκαν κυριολεκτικά και καταστράφηκαν τα γραφεία και τα πιεστήρια των τριών μεγάλων ελληνικών εφημερίδων της Κωνσταντινούπολης.
Στο Ελληνικό νεκροταφείο του Σισλί μια ομάδα τυφλωμένων απ' το μίσος διαδηλωτών επί δύο ολόκληρες ώρες κατέστρεφε τάφους καί σταυρούς, έσκαβε τους πιο πρόσφατους και έβγαζε έξω τα πτώματα μαχαιρώνοντας και κομματιάζοντας τα.
Στην Παναγία των Βλαχερνών, που χτίστηκε πάνω στα θεμέλια Βυζαντινού ναού του 470 μ.Χ., ο όχλος των διαδηλωτών κατέστρεψε με απίστευτη μανία ό,τι οι Ελληνες κατάφεραν να διατηρήσουν για χίλια τετρακόσια ογδόντα πέντε χρόνια.
Στον Αγιο Γεώργιο στα Ψωμαθιά, μια εκκλησία χτισμένη τον 13ο αιώνα που οι Τούρκοι ονόμαζαν kanli kilise (ματωμένη εκκλησία) απ' το αίμα που έχυσαν στο σημείο εκείνο την ημέρα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, η μανία των διαδηλωτών μετέτρεψε την ιστορική εκκλησία σε σωρό ερειπίων.
Το οργανωμένο σχέδιο της ολοκληρωτικής καταστροφής των περιουσιών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης διήρκεσε 6 ώρες περίπου. Στίς 12 τα μεσάνυχτα και αφού οι τέλεια οργανωμένες ομάδες είχαν σχεδόν ολοκληρώσει το έργο τους, η Τουρκική Κυβέρνηση ευαρεστήθηκε να κηρύξει Στρατιωτικό Νόμο σε μια Πόλη παραδομένη στις φλόγες. Το σχέδιο τους σημείωσε καταπληκτική επιτυχία. Το σύνολο σχεδόν των ελληνικών περιουσιών καταστράφηκε. Ό ελληνικός πληθυσμός τρομοκρατήθηκε. Οί απειλές για τη ζωή όσων είχαν επιβιώσει ήταν διάχυτες στην ατμόσφαιρα. Ό στόχος τους λαβώθηκε θανάσιμα, Ό Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης δεν επρόκειτο να συνέλθει ποτέ από το χτύπημα της νύχτας αυτής. Σιγά-σιγά καραβάνια ολόκληρα από Ελληνες εγκατέλειπαν την Βασιλεύουσα για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον τη ζωή τους».
Πηγή: iefimerida.gr
Ηταν ο αγριότερος διωγμός από την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής που εξαπολύθηκε εναντίον των Ελλήνων της τουρκικής επικράτειας. Τουλάχιστον 30 Ελληνες της Πόλης σκοτώθηκαν από τον μαινόμενο όχλο. Ο Επίσκοπος Παμφίλου Γεράσιμος και ο γέροντας μοναχός Χρύσανθος Μαντάς ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου. Ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως Γεννάδιος τρελάθηκε από το ξυλοκόπημα και λίγο αργότερα πέθανε.
Οι ομογενείς υπολογίζουν τον αριθμό των γυναικών που βιάστηκαν σε 200 ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς 1.000 σπίτια και άλλα 2.500 υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές. Καταστήματα Ελλήνων, φαρμακεία, σχολεία, πολιτιστικοί σύλλογοι, γραφεία εφημερίδων, ξενοδοχεία, εργοστάσια, εστιατόρια, εκκλησίες μεταμορφώθηκαν σε αποκαίδια. Η καταστροφική μανία συμπαρέσυρε και δυο αρμενικές εκκλησίες και μια συναγωγή.
Το μέγεθος της καταστροφής εκτιμήθηκε στα 150 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, ποσό που ισοδυναμούσε με 54 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ενώ το ποσό που κατέβαλε η τότε τουρκική κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος ως αποζημίωση στους πληγέντες ήταν μόνο 60 εκατομμύρια λίρες.
Αφορμή της θηριωδίας
Αφορμή γι'αυτή τη θηριωδία αποτέλεσε μια έκρηξη βόμβας στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη το 1881 (η Θεσσαλονίκη ήταν τότε τουρκική επικράτεια).
Εκείνο όμως που έδωσε την ευκαιρία όχι μόνο στην κυβέρνηση, αλλά και στον Τύπο και στον τουρκικό όχλο να στραφεί εναντίον των Ελλήνων ήταν η ανακίνηση του Κυπριακού ζητήματος από τον Στρατάρχη Παπάγο το 1954. Με την υποκίνηση της Μεγάλης Βρετανίας η Τουρκία ενεπλάκη ενεργώς στο Κυπριακό ζήτημα, θέτοντας θέμα αν όχι επιστροφής της νήσου στην ίδια, τουλάχιστον διχοτομήσεως, για την προστασία της μουσουλμανικής μειονότητας, η οποία βαφτίστηκε «τουρκική» και αναβαθμίστηκε σε «κοινότητα».
Ο τουρκικός Τύπος έχει επιχειρήσει από τότε μια ψύχραιμη αποτίμηση των γεγονότων. Οπως ανέφερε σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η εφημερίδα «Μιλλιέτ», κατά τη διάρκεια των βανδαλισμών που διεπράχθησαν από ομάδες 20-30 ατόμων, οι δυνάμεις ασφαλείας τήρησαν παθητική στάση. Η Κωνσταντινούπολη κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ οι πρώτες ανακρίσεις επικεντρώθηκαν στο Σύλλογο «Η Κύπρος είναι Τουρκική» καθώς και σε οργανώσεις νεολαίων. Στη συνέχεια, λόγω πιέσεων της τουρκικής κυβέρνησης, άρχισαν να αποδίδονται ευθύνες στους κομμουνιστές. Αργότερα, μετά το πραξικόπημα του 1960, κατά τις δίκες στο Γιασσίαντα, αποδείχτηκε ότι τα επεισόδια ήταν προσχεδιασμένα από την τότε κυβέρνηση, η οποία είχε υποκινήσει το Σύλλογο «Η Κύπρος είναι Τουρκική» καθώς και τις νεολαιίστικες οργανώσεις να πράξουν τους βανδαλισμούς.
Μνήμες του 1955
Οι μνήμες των ημερών εκείνων ζωντανεύουν μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων που κατέγραψαν με συγκινητικό τρόπο τα γεγονότα.
«Το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 όλα φαινόταν ήρεμα στην Πόλη. Μια μικρή ομάδα φοιτητών ήταν συγκεντρωμένη στην Πλατεία του Ταξίμ, στην κορυφή του Πέρα, διαδηλώνοντας εναντίον της Ελλάδος.
Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι πού οδηγούσαν στην Πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά με ένα μαινόμενο όχλο οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς πού φώναζε «Kahrolsun giavourlar!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε είναι γκιαούρης!).
Οταν μαζεύτηκαν 50.000 περίπου άτομα αλαλάζοντος όχλου, μπήκε σε εφαρμογή η επόμενη φάση του σχεδίου: Καταστροφή όλων των ελληνικών περιουσιών και βεβήλωση όλων των Ιερών και Όσίων του Ελληνισμού της Πόλης. Οι οδηγίες πού είχαν δοθεί ήταν να μη μείνει τίποτα όρθιο.
Ακολούθησαν ώρες πραγματικής κόλασης. Ενα μέρος του όχλου κινήθηκε στο Istiklal Caddesi, το περίφημο Πέρα, πού στο ένα χιλιόμετρο της διαδρομής του είχε, σαν το πιο φημισμένο εμπορικό κέντρο της Πόλης, 700 περίπου μαγαζιά πού το συντριπτικό τους ποσοστό άνηκε σε Ελληνες.
Χρυσαφικά μεγάλης αξίας λεηλατήθηκαν μέσα σ' ελάχιστα λεπτά απ' τους συμπλεκόμενους μεταξύ τους διαδηλωτές. Οταν ο όχλος έφθασε στην Αγία Τριάδα, ακούστηκαν οι κραυγές «Ανάθεμα στους άπιστους!» και ο όχλος εισέβαλε στην εκκλησία. Ο,τι κινητό υπήρχε στον ναό καταστράφηκε ή βεβηλώθηκε. Εικόνες, άγια σκεύη, ράσα ήταν ο στόχος του μανιασμένου όχλου.
Το Πέρα μέσα σε λίγες ώρες άρχισε να αλλάζη όψη. Ό δρόμος αποκτούσε ένα περίεργο υπόστρωμα, πού ήταν ένα μίγμα απ' τα πράγματα πού καταστρεφόταν: μηχανήματα, γούνες, ρολόγια, παπούτσια, λάδια, τυριά, υφάσματα, πιατικά, ρούχα, διάφορα άλλα είδη τροφίμων και ένδυσης, ανακατεμένα, κάτω απ' το βάρος του όχλου πού κινιόταν συνεχώς, δημιούργησαν σιγά-σιγά μια υπερυψωμένη μάζα λασπώδη καί λιγδερή.
Στό μεταξύ το σχέδιο της καταστροφής όλων των ελληνικών περιουσιών της Πόλης βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη: Εκατό ομάδες εκτελούσαν το φρικιαστικό τους έργο σε μια τεράστια έκταση απ' τον Βόσπορο ως τη θάλασσα του Μαρμαρά. Οι επί κεφαλής των διαδηλωτών με καταλόγους σπιτιών και καταστημάτων των Ελλήνων, διεύθυναν τις ομάδες του όχλου.
Ηταν ένας οργανωμένος τυφώνας πού σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα του. Δεκάδες Ελληνες πολίτες και κληρικοί κακοποιήθηκαν. Λεηλατήθηκαν ή παραδόθηκαν στις φλόγες 73 ελληνικές εκκλησίες. Καταστράφηκαν εικόνες, αγιογραφίες και σκεύη ανεκτίμητης ιστορικής και αρχαιολογικής άξιας. Καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα 26 Ελληνικά σχολεία.Η Πατριαρχική Σχολή του Φαναριού που ιδρύθηκε το 1453 και ή Θεολογική Σχολή της Χάλκης υπέστησαν το μένος του όχλου με ιδιαίτερη βαρβαρότητα. Το Ζάππειο Λύκειο δέχτηκε την επιδρομή του όχλου που κατρακύλησε απ' τις μεγάλες μαρμάρινες σκάλες το άγαλμα του ευεργέτου του Σχολείου Κωνσταντίνου Ζάππα και, κατέστρεψε όχι μόνο θρανία, πιάνο, αίθουσα τελετών αλλά έκανε και τεράστια ζημιά στις τοιχογραφίες πού κοσμούσαν το εσωτερικό του σχολείου. 4.340 ελληνικά καταστήματα λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν. 2.600 σπίτια Ελλήνων βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα και παραδόθηκαν στο μένος καί την πρωτοφανή λύσσα του όχλου. Ρημάχτηκαν κυριολεκτικά και καταστράφηκαν τα γραφεία και τα πιεστήρια των τριών μεγάλων ελληνικών εφημερίδων της Κωνσταντινούπολης.
Στο Ελληνικό νεκροταφείο του Σισλί μια ομάδα τυφλωμένων απ' το μίσος διαδηλωτών επί δύο ολόκληρες ώρες κατέστρεφε τάφους καί σταυρούς, έσκαβε τους πιο πρόσφατους και έβγαζε έξω τα πτώματα μαχαιρώνοντας και κομματιάζοντας τα.
Στην Παναγία των Βλαχερνών, που χτίστηκε πάνω στα θεμέλια Βυζαντινού ναού του 470 μ.Χ., ο όχλος των διαδηλωτών κατέστρεψε με απίστευτη μανία ό,τι οι Ελληνες κατάφεραν να διατηρήσουν για χίλια τετρακόσια ογδόντα πέντε χρόνια.
Στον Αγιο Γεώργιο στα Ψωμαθιά, μια εκκλησία χτισμένη τον 13ο αιώνα που οι Τούρκοι ονόμαζαν kanli kilise (ματωμένη εκκλησία) απ' το αίμα που έχυσαν στο σημείο εκείνο την ημέρα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, η μανία των διαδηλωτών μετέτρεψε την ιστορική εκκλησία σε σωρό ερειπίων.
Το οργανωμένο σχέδιο της ολοκληρωτικής καταστροφής των περιουσιών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης διήρκεσε 6 ώρες περίπου. Στίς 12 τα μεσάνυχτα και αφού οι τέλεια οργανωμένες ομάδες είχαν σχεδόν ολοκληρώσει το έργο τους, η Τουρκική Κυβέρνηση ευαρεστήθηκε να κηρύξει Στρατιωτικό Νόμο σε μια Πόλη παραδομένη στις φλόγες. Το σχέδιο τους σημείωσε καταπληκτική επιτυχία. Το σύνολο σχεδόν των ελληνικών περιουσιών καταστράφηκε. Ό ελληνικός πληθυσμός τρομοκρατήθηκε. Οί απειλές για τη ζωή όσων είχαν επιβιώσει ήταν διάχυτες στην ατμόσφαιρα. Ό στόχος τους λαβώθηκε θανάσιμα, Ό Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης δεν επρόκειτο να συνέλθει ποτέ από το χτύπημα της νύχτας αυτής. Σιγά-σιγά καραβάνια ολόκληρα από Ελληνες εγκατέλειπαν την Βασιλεύουσα για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον τη ζωή τους».
Πηγή: iefimerida.gr
Παραθέτω ένα σχόλιου ενός αναγνώστη στο συγκεκριμένο άρθρο:
ΕΖΗΣΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΚΡΥΦΟΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΜΑΣ ΤΗΝ ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΚΑΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΥ κου ΘΕΟΧΑΡΗ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΠΟΥ ΜΕΝΑΜΕ. ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΤΟ ΠΗΡΑΝ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΤΑ ΠΕΤΑΞΑΝ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ. ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΕΙΧΕ ΜΕΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΚΟΛΩΝΑ ΤΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΡΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΕΤΑΧΤΗΚΑΝ.Η ΕΙΚΟΝΑ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΟΣΑ ΕΙΔΑΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΟ ΠΡΩΙ ΣΤΟ ΠΕΡΑ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ, ΜΕ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΣΕ ΟΛΗ ΜΟΥ ΤΗΝ ΖΩΗ. ΗΜΟΥΝΑ 8 ΧΡΟΝΩΝ. ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΤΟ 1964 ΜΑΣ ΑΠΕΛΑΣΑΝΕ ΚΑΙ ΗΡΘΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
Πηγή: Οταν ξεριζώθηκε ο Ελληνισμός της Πόλης | iefimerida.gr
ΕΖΗΣΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΚΡΥΦΟΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΜΑΣ ΤΗΝ ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΚΑΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΥ κου ΘΕΟΧΑΡΗ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΠΟΥ ΜΕΝΑΜΕ. ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΤΟ ΠΗΡΑΝ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΤΑ ΠΕΤΑΞΑΝ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ. ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΕΙΧΕ ΜΕΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΚΟΛΩΝΑ ΤΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΡΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΕΤΑΧΤΗΚΑΝ.Η ΕΙΚΟΝΑ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΟΣΑ ΕΙΔΑΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΤΟ ΠΡΩΙ ΣΤΟ ΠΕΡΑ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ, ΜΕ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΣΕ ΟΛΗ ΜΟΥ ΤΗΝ ΖΩΗ. ΗΜΟΥΝΑ 8 ΧΡΟΝΩΝ. ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΤΟ 1964 ΜΑΣ ΑΠΕΛΑΣΑΝΕ ΚΑΙ ΗΡΘΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
Πηγή: Οταν ξεριζώθηκε ο Ελληνισμός της Πόλης | iefimerida.gr
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΑ 1955
Με τον όρο Σεπτεμβριανά εννοούμε το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο τουρκικός όχλος, υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές, εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955. Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να συρρικνωθούν σταδιακά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000.
Το 1955 τη γειτονική μας χώρα κυβερνούσε ο Αντνάν Μεντερές -ένας «πρώιμος Ερντογάν»- και το Δημοκρατικό Κόμμα. Ο Μεντερές έπαιζε αρκετά το μουσουλμανικό χαρτί, προκαλώντας εκνευρισμό στο κεμαλικό κατεστημένο της χώρας. Το αποδεικνύουν και τα χιλιάδες τζαμιά που κτίστηκαν επί πρωθυπουργίας του.
Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία δεν ήταν ανθηρή, ενώ ο εθνικιστικός πυρετός ανέβαινε, καθώς οι Ελληνοκύπριοι διεκδικούσαν την ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Ήταν μια καλή αφορμή για τους τούρκους ηγέτες να αποσπάσουν την κοινή γνώμη από τα προβλήματά της, στρέφοντάς την κατά της ελληνικής μειονότητας που ευημερούσε. Στις 28 Αυγούστου 1955 ο Μεντερές ισχυρίστηκε δημόσια ότι οι Ελληνοκύπριοι σχεδίαζαν σφαγές κατά των Τουρκοκυπρίων.
Η αφορμή για το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης δόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, με την έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο Τουρκικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, που στεγαζόταν και στεγάζεται και σήμερα στο σπίτι, όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως δράστης συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, ένας μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, που αργότερα περιεβλήθη το φωτοστέφανο του ήρωα. Τιμήθηκε στην Τουρκία και διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία. Χρόνια αργότερα σε μία συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με το συμβάν και θεώρησε τον εαυτό του θύμα των ελληνικών αρχών.
Από την έκρηξη στο σπίτι του Ατατούρκ προκλήθηκαν μόνο μικρές υλικές ζημίες στις τζαμαρίες του κτιρίου, αλλά οι τουρκικές εφημερίδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, μεγαλοποιώντας και διαστρεβλώνοντάς το, κατόπιν κυβερνητικών οδηγιών. Πρωτοσέλιδοι τίτλοι, όπως «Έλληνες τρομοκράτες κατέστρεψαν το πατρικό σπίτι του Ατατούρκ» της «Ισταμπούλ Εξπρές» και δημοσίευση μιας σειράς από παραποιημένες φωτογραφίες του συμβάντος, προκάλεσαν «αυθόρμητες» διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταξίμ το απόγευμα της ίδιας μέρας.
Στις 5 το απόγευμα, το μαινόμενο πλήθος των 50.000 ατόμων στράφηκε κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο Στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε, οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.Μεγάλος αριθμός διαδηλωτών μεταφέρθηκε από τη Δυτική Μικρά Ασία δωρεάν, αντί αμοιβής 6 δολαρίων, που ουδέποτε τους δόθηκε. 4.000 ταξί τους μετέφεραν στον χώρο των ταραχών, ενώ φορτηγά του Δήμου της Κωνσταντινούπολης είχαν αναπτυχθεί σε επίκαιρα σημεία της Πόλης, φορτωμένα με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης, απαραίτητα σύνεργα για τον όχλο των επιδρομέων, που επέπεσε επί των ελληνικών καταστημάτων με τα συνθήματα «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε του έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης». Την οργή του όχλου δεν γλύτωσαν και κάποια καταστήματα αρμενικής και εβραϊκής ιδιοκτησίας.
Άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή, με θύμα ένα αρμένιο παπά. 16 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και 32 τραυματίστηκαν.
Έκτροπα κατά των Ελλήνων δεν έγιναν μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.
Ο Οικ. Πατριάρχης Αθηναγόρας στα ερείπια του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, Κωνσταντινούπολη.
Ο πρωθυπουργός Μεντερές σε δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι το πογκρόμ κατά των Ελλήνων ήταν έργο των κομμουνιστών. Ένας ισχυρισμός που κατέπεσε αυτοστιγμεί και από τις αναφορές των ξένων πρεσβειών στην Άγκυρα προς τις κυβερνήσεις τους, που επισήμαιναν τις μεγάλες ευθύνες των τουρκικών αρχών.Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.
Το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης προκάλεσε:
Αργότερα, το τουρκικό κράτος διά του προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ υποσχέθηκε αποζημίωση για την καταστροφή των ελληνικών περιουσιών. Στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν ξεπέρασε το 20% των απαιτήσεών τους, με δεδομένο ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία είχαν υποτιμηθεί δραματικά.
Πολλές λεπτομέρειες για τα Σεπτεμβριανά ήλθαν στο φως το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης για εσχάτη προδοσία του ανατραπέντος από τους στρατιωτικούς πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές, ο οποίος τελικά δεν γλύτωσε από την αγχόνη. Πολύτιμα στοιχεία προσκομίζει και το βιβλίο του διαπρεπούς ελληνοαμερικανού βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη «The Mechanism of catastrophe: The Turkish Pogrom οf September 6-7, 1955 and the destruction of Greek Community of Istambul (Greekworks.com, New York, 2005).
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr
Το 1955 τη γειτονική μας χώρα κυβερνούσε ο Αντνάν Μεντερές -ένας «πρώιμος Ερντογάν»- και το Δημοκρατικό Κόμμα. Ο Μεντερές έπαιζε αρκετά το μουσουλμανικό χαρτί, προκαλώντας εκνευρισμό στο κεμαλικό κατεστημένο της χώρας. Το αποδεικνύουν και τα χιλιάδες τζαμιά που κτίστηκαν επί πρωθυπουργίας του.
Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία δεν ήταν ανθηρή, ενώ ο εθνικιστικός πυρετός ανέβαινε, καθώς οι Ελληνοκύπριοι διεκδικούσαν την ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Ήταν μια καλή αφορμή για τους τούρκους ηγέτες να αποσπάσουν την κοινή γνώμη από τα προβλήματά της, στρέφοντάς την κατά της ελληνικής μειονότητας που ευημερούσε. Στις 28 Αυγούστου 1955 ο Μεντερές ισχυρίστηκε δημόσια ότι οι Ελληνοκύπριοι σχεδίαζαν σφαγές κατά των Τουρκοκυπρίων.
Η αφορμή για το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης δόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, με την έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο Τουρκικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, που στεγαζόταν και στεγάζεται και σήμερα στο σπίτι, όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως δράστης συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, ένας μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, που αργότερα περιεβλήθη το φωτοστέφανο του ήρωα. Τιμήθηκε στην Τουρκία και διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία. Χρόνια αργότερα σε μία συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με το συμβάν και θεώρησε τον εαυτό του θύμα των ελληνικών αρχών.
Από την έκρηξη στο σπίτι του Ατατούρκ προκλήθηκαν μόνο μικρές υλικές ζημίες στις τζαμαρίες του κτιρίου, αλλά οι τουρκικές εφημερίδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, μεγαλοποιώντας και διαστρεβλώνοντάς το, κατόπιν κυβερνητικών οδηγιών. Πρωτοσέλιδοι τίτλοι, όπως «Έλληνες τρομοκράτες κατέστρεψαν το πατρικό σπίτι του Ατατούρκ» της «Ισταμπούλ Εξπρές» και δημοσίευση μιας σειράς από παραποιημένες φωτογραφίες του συμβάντος, προκάλεσαν «αυθόρμητες» διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταξίμ το απόγευμα της ίδιας μέρας.
Στις 5 το απόγευμα, το μαινόμενο πλήθος των 50.000 ατόμων στράφηκε κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο Στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε, οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.Μεγάλος αριθμός διαδηλωτών μεταφέρθηκε από τη Δυτική Μικρά Ασία δωρεάν, αντί αμοιβής 6 δολαρίων, που ουδέποτε τους δόθηκε. 4.000 ταξί τους μετέφεραν στον χώρο των ταραχών, ενώ φορτηγά του Δήμου της Κωνσταντινούπολης είχαν αναπτυχθεί σε επίκαιρα σημεία της Πόλης, φορτωμένα με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης, απαραίτητα σύνεργα για τον όχλο των επιδρομέων, που επέπεσε επί των ελληνικών καταστημάτων με τα συνθήματα «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε του έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης». Την οργή του όχλου δεν γλύτωσαν και κάποια καταστήματα αρμενικής και εβραϊκής ιδιοκτησίας.
Άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή, με θύμα ένα αρμένιο παπά. 16 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και 32 τραυματίστηκαν.
Έκτροπα κατά των Ελλήνων δεν έγιναν μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.
Ο Οικ. Πατριάρχης Αθηναγόρας στα ερείπια του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, Κωνσταντινούπολη.
Ο πρωθυπουργός Μεντερές σε δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι το πογκρόμ κατά των Ελλήνων ήταν έργο των κομμουνιστών. Ένας ισχυρισμός που κατέπεσε αυτοστιγμεί και από τις αναφορές των ξένων πρεσβειών στην Άγκυρα προς τις κυβερνήσεις τους, που επισήμαιναν τις μεγάλες ευθύνες των τουρκικών αρχών.Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.
Το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης προκάλεσε:
- τον θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32
- τον θάνατο ενός Αρμένιου
- τον βιασμό 12 Ελληνίδων
- τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή)
- την καταστροφή:
4.348 εμπορικών καταστημάτων,
110 ξενοδοχείων,
27 φαρμακείων,
23 σχολείων,
21 εργοστασίων,
73 εκκλησιών,
περίπου 1000 κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.
Αργότερα, το τουρκικό κράτος διά του προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ υποσχέθηκε αποζημίωση για την καταστροφή των ελληνικών περιουσιών. Στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν ξεπέρασε το 20% των απαιτήσεών τους, με δεδομένο ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία είχαν υποτιμηθεί δραματικά.
Πολλές λεπτομέρειες για τα Σεπτεμβριανά ήλθαν στο φως το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης για εσχάτη προδοσία του ανατραπέντος από τους στρατιωτικούς πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές, ο οποίος τελικά δεν γλύτωσε από την αγχόνη. Πολύτιμα στοιχεία προσκομίζει και το βιβλίο του διαπρεπούς ελληνοαμερικανού βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη «The Mechanism of catastrophe: The Turkish Pogrom οf September 6-7, 1955 and the destruction of Greek Community of Istambul (Greekworks.com, New York, 2005).
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr
ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΣΑΚΕΤΑΣ!
Οι Έλληνες στρατιώτες εκπληρώνοντας τα όνειρα της φυλής να ενώσουν κάτω από ένα έθνος-κράτος όλους τους Έλληνες, βάδιζαν στις ερήμους της κεντρικής Μικράς Ασίας, εκείνο τον καταραμένο Αύγουστο του 1922. Δεν ήξεραν που πήγαιναν, την στιγμή που ο ανεφοδιασμός για τα αναγκαία ήταν προβληματικός, οι στρατιώτες δεν είχαν τροφή και τα πυρομαχικά ήταν περιορισμένα. Δύο σώματα στρατού το Α' και το Β' στο νότιο μέτωπο στην περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ με 16 αποδεκατισμένα τάγματα μάχονταν εναντίον 60 τουρκικών ταγμάτων, 16 ιλών ιππικού και 23 πυροβολαρχιών που τους είχαν κυκλώσει από τα γύρω υψώματα και έβαλλαν συνεχώς εναντίον τους.
Στις 13 Αυγούστου άρχισε η μάχη του Αλή Βεράν. Η 1η, η 4η και η 5η Μεραρχία έδιναν την ύστατη μάχη εναντίον του Κεμάλ. Οι στρατιώτες πεινούσαν, διψούσαν και δεν είχαν ξεκουραστεί για εβδομάδες, αλλά παρ' όλα αυτά ως Έλληνες έδειξαν αξιοθαύμαστη καρτερικότητα και υπομονή.
Οι μάχες ήταν συνεχείς και πολύνεκρες. Οι τούρκοι προβαίναν σε συνεχείς επιθέσεις, ενώ ο καυτός ήλιος και η σκόνη οκλοκλήρωναν την τραγικότητα της κατάστασης. Αρχηγός της στρατιάς στην περιοχή ήταν ο Νικόλαος Τρικούπης μαζί με τον Διγενή. Η επικοινωνία μεταξύ των μεραρχιών και των ταγμάτων τους ήταν ελλιπέστατη, καθώς στα μετόπισθεν δεν γνώριζαν τι συνέβαινε στην πρώτη γραμμή της μάχης. Όμως, παρά τα πάμπολλα προβλήματα, οι στρατιώτες μάχονταν γενναία στα χαρακώματα και ορμούσαν εφ'όπλου λόγχη κατά των τούρκων.
Ανάμεσά τους ήταν και ο Αντισυνταγματάρχης Αθανάσιος Σακέτας από την Σπάρτη, πάντα πρώτος και με τ' όπλο στο χέρι, εμψύχωνε τους στρατιώτες του αποσπάσματός του, δίνοντάς τους το καλό παράδειγμα. Ήταν ο τύπος του Έλληνα αξιωματικού που δεν λυγίζει μπροστά σε καμία δυσκολία. Η 13η Αυγούστου κύλησε μέσα στους κανονιοβολισμούς από τις τούρκικες πυροβολαρχίες και τις αψιμαχίες με τους τούρκους. Μέσα σ' αυτό το κλίμα έφτασε η μαύρη μέρα της 17ης Αυγούστου, όταν το μέτωπο κατέρρεε σ' όλο του το μήκος και οι δυνάμεις του Κεμάλ αναζωογονημένες και έχοντας πολλές εφεδρείες, έκαναν την τελική επίθεση. Καθώς σάρωναν τα πάντα στο πέρασμά τους, τα παλληκάρια μας αμύνονται μέχρις εσχάτων. Το έργο των τριών μεραρχιών υποστήριζαν η 9η, η 12η και η 13η Μεραρχία πεζικού, αλλά οι αντικρουόμενες εντολές που κατεύθαναν από το αρχηγείο μπέρδεψαν τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη.
Τελικά, οι Στρατηγοί Τρικούπης και Διγενής, οι δυο διοικητές αντίστοιχα του Α' και Β' Σωμάτων στρατού διέταξαν υποχώρηση. Τα πτώματα συσσωρεύτηκαν στην πεδιάδα του Αλή Βεράν, το μέτωπο έσπασε και οι 6 μεραρχίες χωρίστηκαν σε 3 φάλαγγες και η κάθε μια φάλαγγα έφυγε από διαφορετικό δρόμο. Ο Αν/χης Σακέτας όμως θεώρησε ατιμία να παραδοθεί στους τούρκους, η στολή του Έλληνα αξιωματικού που φορούσε τόσα χρόνια δεν του το επέτρεπε. Έβρισε τους στρατηγούς που παραδόθηκαν στους τούρκους μαζί με άλλους 4.500 χιλιάδες αξιωματικούς και οπλίτες. Έβριζε τους τουρκούς που ερχότανε να τον συλλάβουν, αυτός πάνω στο άλογό του, τράβηξε το τιμημένο ξίφος από το θηκάρι και το ανέμησε στον αέρα και με δυνατές κραυγές όρμηξε ίσια πάνω στους τούρκους.
Οι τούρκοι βλέποντάς τον ξαφνιάστηκαν, ενώ όλοι παραδίδονταν αυτός τους επιτέθηκε, το σπαθί του χτύπησε έναν τούρκο και τον σώριασε νεκρό. Ένας άλλος τούρκος στρατιώτης σήκωσε το όπλο του και τον σημάδεψε. Η σφαίρα έφυγε σφυρίζοντας και χτύπησε τον γενναίο αντισυνταγματάρχη, ρίχνοντάς τον κάτω από το άλογο. Το αίμα του ανδρείου αξιωματικού χύθηκε στην γη της Μικράς Ασίας, ποτίζοντας το αθάνατο δένδρο της λευτεριάς της Ελλάδος.
Πηγή: Ζougla.gr
Στις 13 Αυγούστου άρχισε η μάχη του Αλή Βεράν. Η 1η, η 4η και η 5η Μεραρχία έδιναν την ύστατη μάχη εναντίον του Κεμάλ. Οι στρατιώτες πεινούσαν, διψούσαν και δεν είχαν ξεκουραστεί για εβδομάδες, αλλά παρ' όλα αυτά ως Έλληνες έδειξαν αξιοθαύμαστη καρτερικότητα και υπομονή.
Οι μάχες ήταν συνεχείς και πολύνεκρες. Οι τούρκοι προβαίναν σε συνεχείς επιθέσεις, ενώ ο καυτός ήλιος και η σκόνη οκλοκλήρωναν την τραγικότητα της κατάστασης. Αρχηγός της στρατιάς στην περιοχή ήταν ο Νικόλαος Τρικούπης μαζί με τον Διγενή. Η επικοινωνία μεταξύ των μεραρχιών και των ταγμάτων τους ήταν ελλιπέστατη, καθώς στα μετόπισθεν δεν γνώριζαν τι συνέβαινε στην πρώτη γραμμή της μάχης. Όμως, παρά τα πάμπολλα προβλήματα, οι στρατιώτες μάχονταν γενναία στα χαρακώματα και ορμούσαν εφ'όπλου λόγχη κατά των τούρκων.
Ανάμεσά τους ήταν και ο Αντισυνταγματάρχης Αθανάσιος Σακέτας από την Σπάρτη, πάντα πρώτος και με τ' όπλο στο χέρι, εμψύχωνε τους στρατιώτες του αποσπάσματός του, δίνοντάς τους το καλό παράδειγμα. Ήταν ο τύπος του Έλληνα αξιωματικού που δεν λυγίζει μπροστά σε καμία δυσκολία. Η 13η Αυγούστου κύλησε μέσα στους κανονιοβολισμούς από τις τούρκικες πυροβολαρχίες και τις αψιμαχίες με τους τούρκους. Μέσα σ' αυτό το κλίμα έφτασε η μαύρη μέρα της 17ης Αυγούστου, όταν το μέτωπο κατέρρεε σ' όλο του το μήκος και οι δυνάμεις του Κεμάλ αναζωογονημένες και έχοντας πολλές εφεδρείες, έκαναν την τελική επίθεση. Καθώς σάρωναν τα πάντα στο πέρασμά τους, τα παλληκάρια μας αμύνονται μέχρις εσχάτων. Το έργο των τριών μεραρχιών υποστήριζαν η 9η, η 12η και η 13η Μεραρχία πεζικού, αλλά οι αντικρουόμενες εντολές που κατεύθαναν από το αρχηγείο μπέρδεψαν τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη.
Τελικά, οι Στρατηγοί Τρικούπης και Διγενής, οι δυο διοικητές αντίστοιχα του Α' και Β' Σωμάτων στρατού διέταξαν υποχώρηση. Τα πτώματα συσσωρεύτηκαν στην πεδιάδα του Αλή Βεράν, το μέτωπο έσπασε και οι 6 μεραρχίες χωρίστηκαν σε 3 φάλαγγες και η κάθε μια φάλαγγα έφυγε από διαφορετικό δρόμο. Ο Αν/χης Σακέτας όμως θεώρησε ατιμία να παραδοθεί στους τούρκους, η στολή του Έλληνα αξιωματικού που φορούσε τόσα χρόνια δεν του το επέτρεπε. Έβρισε τους στρατηγούς που παραδόθηκαν στους τούρκους μαζί με άλλους 4.500 χιλιάδες αξιωματικούς και οπλίτες. Έβριζε τους τουρκούς που ερχότανε να τον συλλάβουν, αυτός πάνω στο άλογό του, τράβηξε το τιμημένο ξίφος από το θηκάρι και το ανέμησε στον αέρα και με δυνατές κραυγές όρμηξε ίσια πάνω στους τούρκους.
Οι τούρκοι βλέποντάς τον ξαφνιάστηκαν, ενώ όλοι παραδίδονταν αυτός τους επιτέθηκε, το σπαθί του χτύπησε έναν τούρκο και τον σώριασε νεκρό. Ένας άλλος τούρκος στρατιώτης σήκωσε το όπλο του και τον σημάδεψε. Η σφαίρα έφυγε σφυρίζοντας και χτύπησε τον γενναίο αντισυνταγματάρχη, ρίχνοντάς τον κάτω από το άλογο. Το αίμα του ανδρείου αξιωματικού χύθηκε στην γη της Μικράς Ασίας, ποτίζοντας το αθάνατο δένδρο της λευτεριάς της Ελλάδος.
Πηγή: Ζougla.gr