Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΜΑΧΙΑΣ

_Ο τρόπος λατρείας των εικόνων διχάζει τους Βυζαντινούς για έναν αιώνα. Η θρησκευτική αυτή διαμάχη βλάπτει σοβαρά την εκκλησία και το κράτος. Η Ζ' Οικουμενική σύνοδος ξαναφέρνει ειρήνη στην εκκλησία και στην αυτοκρατορία.

ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ

Picture
_
Η εικονομαχία ξέσπασε στη διάρκεια του 8ου αιώνα. Ήταν μια θρησκευτική διαμάχη που οδήγησε σε σοβαρές ταραχές, οι οποίες δίχασαν τους βυζαντινούς και έφεραν το κράτος σε δύσκολη θέση. Αιτία της διαμάχης ήταν οι αποφάσεις των Ισαύρων αυτοκρατόρων Λέοντα Γ΄ και Κωνσταντίνου Ε΄:
  • Να απαγορεύουν την προσκύνηση και τη λατρεία των εικόνων.
  • Να υποχρεώσουν τους μοναχούς και τους κληρικούς να υπηρετούν τη σρατιωτική θητεία τους, πριν δεχτούν το ιερατικό τους αξίωμα.

ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Picture
Ο λαός πίστευε ότι οι εικόνες και τα ιερά λείψανα είχαν θαυματουργές ιδιότητες. Στη μικρογραφία πολεμιστές παρακινούνται από κληρικό να αγγίξουν γονατιστοί θήκη με τίμιο ξύλο, για να εμψυχωθούν ξεκινώντας τη μάχη.
_Οι αποφάσεις αυτές, καθώς και τα διοικητικά  μέτρα για την εκκλησία, δημιούργησαν αναταραχή στους κληρικούς και στο λαό και τον χώρισαν σε δυο αντιμαχόμενες παρατάξεις:

τους εικονομάχους (εικονοκλάστες), που στήριζαν τις αποφάσεις του αυτοκράτορα

τους εικονολάτρες (εικονόφιλοι, εικονόδουλοι), που υπερασπίζονταν τη λατρεία των εικόνων

ΑΙΤΙΕΣ

Picture
Ο Λέων Γ΄με το γιο του Κωνσταντίνο Ε΄σε νόμισμα της εποχής.
_Πολλοί χριστιανοί, αντί να τιμούν τα πρόσωπα που παρίσταναν οι εικόνες, λάτρευαν το υλικό από το οποίο ήταν κατασκευασμένες. Αρκετοί νέοι γίνονταν μοναχοί και δώριζαν τις περιουσίες τους στα μοναστήρια. Τα μοναστήρια πλήθαιναν, αποκτούσαν μεγάλη δύναμη και ίδρυαν σχολεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία. 
Το κράτος όμως δεν έπαιρνε πια αρκετά φόρους, αφού η γη έμενε ακαλλιέργητη. Επίσης λιγόστευε ο αριθμός των στρατιωτών, γιατί όσοι νέοι γίνονταν μοναχοί απαλλάσσονταν από το στρατό. 
Έτσι, ο Λέων Γ΄ προχώρησε στην απαγόρευση της προσκύνησης των εικόνων. 
Ο γιος του Κωνσταντίνος Ε΄ πήρε ακόμη πιο αυστηρά μέτρα. Έκλεισε τα μοναστήρια και καταδίωξε τους μοναχούς.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Picture
Στη μικρογραφία εικονομάχοι παριστάνονται να προσφέρουν στον Εσταυρωμένο Χριστό σπόγγο και χολή με ξίδι. Στο κάτω μέρος εικονομάχοι παριστάνονται να προσπαθούν να καλύψουν την εικόνα του Χριστού με ασβέστη.
_ Η θρησκευτική αυτή διαμάχη, η εικονομαχία διήρκεσε σχεδόν έναν αιώνα (726-843) δημιουργώντας πολλά προβλήματα στην αυτοκρατορία:
  1. πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν
  2. ναοί και μοναστήρια έκλεισαν
  3. εικόνες, έργα τέχνης και ψηφιδωτά καταστράφηκαν
  4. διαταράχτηκαν οι σχέσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο και τη Δυτική εκκλησία, που υποστήριξε τους εικονολάτρες

ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ


Η εικονομαχία χωρίζεται σε δύο περιόδους:

  • 1η περίοδος (726-787)
  • 2η περίοδος (815-843)

Α' ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Picture
Ειρήνη η Αθηναία. Βασιλική του Αγίου Μάρκου, Βενετία.
_Πρώτη περίοδος (726-787):
Λήγει το 787 με την Ζ΄οικουμενική σύνοδο που συγκαλεί η Ειρήνη η Αθηναία, αντιβασιλέας του γιου της και ανήλιου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Στ΄. Καταγόταν από την εικονόφιλη Αθήνα.
Στην Ζ΄οικουμενική σύνοδο αποφασίστηκε:
«κατά την προσκύνηση των εικόνων η λατρεία των πιστών απευθύνεται προς τα εικονιζόμενα ιερά πρόσωπα και όχι προς την ίδια την εικόνα και τα υλικά από τα οποία αυτή είναι φτιαγμένη»

Β΄ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Picture
Η Θεοδώρα ανακηρύχθηκε ανακηρύχτηκε Αγία και γιορτάζεται στις 11 Φεβρουαρίου. Μικρογραφία με παράσταση της εικονόφιλης Θεοδώρας (Ρώμη, Βατικανή Βιβλιοθήκη).
_Δεύτερη περίοδος (815-843):
Η εικονομαχία σταμάτησε οριστικά το 843, όταν αυτοκράτειρα ήταν η Θεοδώρα. Η Θεοδώρα επανέφερε σε ισχύ τις αποφάσεις της Ζ΄οικουμενικής συνόδου.

ΑΝΑΣΤΥΛΩΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ

Picture
_Η οριστική αναστήλωση των εικόνων γιορτάζεται από την εκκλησία μας, την πρώτη Κυριακή των νηστειών του Πάσχα και ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας.
Πηγή: http://paidio.blogspot.gr

Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΖΟΝΤΑΙ

_Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι με τους «γ­είτονες» λαούς δημιουργούν εσωτερικά προβλήματα στην αυτοκρατορία. Ο αυτοκράτορας Λέων Γ' ο Ίσαυρος προσπαθεί να τα αντιμετωπίσει με νομοθετικά και διοικητικά μέτρα.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Picture
Ο ΛΕΩΝ Ο Γ'
_
Οι μακροχρόνιοι και νικηφόροι πόλεμοι των Βυζαντινών με τους γειτονικούς λαούς από τη μία έσωσαν την Κωνσταντινούπολη αλλά από την άλλη δημιούργησαν πλήθος εσωτερικών προβλημάτων:






  1. Αποδιοργάνωσαν το στρατό των συνόρων και των ακριτικών περιοχών..
  2. Στέρησαν από πολλούς μικροκαλλιεργητές τα κτήματά τους και τους έκαναν δουλοπάροικους των «δυνατών».
  3. Χαλάρωσαν την απονομή της δικαιοσύνης και οι νόμοι δεν εφαρμόζονταν με δίκαιο τρόπο για όλους.

2. ΑΚΡΙΤΕΣ

Picture

Θέλοντας να ενισχύσει τη φύλαξη των συνόρων, μοίρασε δημόσια (κρατική) γη στους γεωργούς των ακριτικών περιοχών. Οι γεωργοί αυτοί αναλάμβαναν την υποχρέωση: - να καλλιεργούν οι ίδιοι τη γη που τους δόθηκε-να στρατεύονται* για να την προστατεύουν όταν απειλούνταν από εχθρούς. Ήταν οι γνωστοί μας Ακρίτες.

*στράτευση = υποχρέωση για υπηρεσία στο στρατό

ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

Picture
Σκηνές από τη γεωργική, την ποιμενική και τη θαλασσινή ζωή στα βυζαντινά χρόνια (Μικρογραφίες σε Μηνολόγια του Αγ. Όρους, 11ος αιώνας μ.Χ.)
_Δημιούργησε το «Γεωργικό Νόμο» που προστάτευσε την περιουσία των ελευθέρων γεωργών και των κτηνοτρόφων από τους δυνατούς και εξασφάλισε καλύτερες συνθήκες ζωής για όσους ζούσαν στην ύπαιθρο. Σκοπός του ήταν να συγκρατήσει την ανάπτυξη των μεγάλων ιδιοκτησιών και την εξαφάνιση των ελεύθερων μικροϊδιοκτητών.

Δυο διατάξεις του «Γεωργικού Νόμου»:
  α. «Εάν βοσκός βοδιών παραλάβει από γεωργό το βόδι του και το σμίξει με την αγέλη και άλλων βοδιών που αυτός φυλάσσει, αλλά το βόδι το φάει λύκος, ο βοσκός δεν πληρώνει τη ζημιά, εάν δείξει στον κύριό του το σπαραγμένο από το αγρίμι ζώο».
 β. «Εάν οπωροφύλακας συλληφθεί να κλέπτει και να πωλεί φρούτα από τα κτήματα που έχει οριστεί να φυλάσσει, να δαρθεί σκληρά και να στερηθεί το μισθό του».

ΚΛΗΡΙΚΟΙ / ΜΟΝΑΧΟΙ

Picture
_Αφαίρεσε από τους κληρικούς και τους μοναχούς τη δημόσια εκπαίδευση και επέβαλε στα εκκλησιαστικά και τα μοναστηριακά κτήματα τον κοινό για όλους φόρο.

Πηγή:
Οδηγίες προς τους δικαστές.
  «Συμβουλεύουμε και δίνουμε εντολή σε όσους υπηρετούν τη δικαιοσύνη να απέχουν από τις ανθρώπινες αδυναμίες. Με καθαρή σκέψη να αποδίδουν το δίκαιο στον καθένα, ανάλογα με τις πράξεις του. Μήτε τους φτωχούς να καταφρονούν, μήτε τους δυνατούς να αφήνουν ανεξέλεγκτους, όταν αδικούν.  Να θυμάστε πάντα ότι η υπερβολική αυστηρότητα καθώς και η υπερβολική επιείκεια είναι ανεπιθύμητες στο Θεό».
Λέων Γ΄ (απόσπασμα από την εισαγωγή της Εκλογής).

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
1. ΘΕΜΑΤΑ

Picture
Χάρτης με τα θέματα (περιφέρειες) της Βυζαντινής αυτοκρατορίας στα χρόνια της μεγάλης ακμής (10ος αιώνας)
_
Αντιμέτωπος με τα παραπάνω προβλήματα ο αυτοκράτορας Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος προχώρησε σε μια σειρά αλλαγών στη νομοθεσία και τη διοίκηση του κράτους:
  • Δημιούργησε τα «Θέματα», δηλαδή χώρισε την αυτοκρατορία σε μεγάλες περιφέρειες* . Ως διοικητές των Θεμάτων όρισε στρατηγούς που παράλληλα ήταν υπεύθυνοι για την ασφάλεια της περιοχής που αναλάμβαναν να διοικήσουν.

*περιφέρεια = εδαφική περιοχή που διοικείται από κάποιο αξιωματούχο του κράτους

3. ΕΚΛΟΓΗ

Picture
_
Προσάρμοσε (εκσυγχρόνισε) τους παλιούς νόμους του Ιουστινιανού στις νέες ανάγκες της εποχής του. Τους νόμους αυτούς τους συγκέντρωσε και τους δημοσίευσε σε μια συλλογή νόμων που ονομάστηκε «Εκλογή» (726 μ.Χ.).  Οι νόμοι που αποτελούσαν την «Εκλογή» ήταν γραμμένοι σε απλή και κατανοητή ελληνική γλώσσα. Βασικό στοιχείο της «Εκλογής» ήταν η ισονομία*: 

«όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι
στους νόμους και τη Δικαιοσύνη»
*ισονομία = ισότητα των πολιτών ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους

Η ΕΚΛΟΓΗ

Picture
_
Η «Εκλογή» περιελάμβανε διατάξεις για:
  • το οικογενειακό δίκαιο
  • το κληρονομικό δίκαιο
  • το ποινικό δίκαιο

Οικογενειακό δίκαιο:
  • τα ορφανά ανατρέφονταν από την εκκλησία
  • ως επιτρεπτή ηλικία γάμου ορίζονταν για τα κορίτσια το 13ο   έτος και τα αγόρια το 15ο έτος
  • απαγορεύονταν ο γάμος μεταξύ συγγενών
  • αυξάνονται τα δικαιώματα της συζύγου και των παιδιών
  • ρύθμιζε τα συμβόλαια του γάμου, την προίκα, το δώρο του γαμπρού
  • καθορίζονταν οι λόγοι διαζυγίου

Ποινικό δίκαιο:
  • η κλοπή τιμωρούνταν με τύφλωση
  • η παραχάραξη τιμωρούνταν με την αποκοπή του ενός χεριού
  • η ψευδορκία τιμωρούνταν με κόψιμο της γλώσσας
  • η ποινή του θανάτου προβλεπόταν για το δηλητηριασμό, τη μαγεία, την ανθρωποκτονία εκ προμελέτης, τη λιποταξία στρατιωτών, τη ληστεία κ.ά.

ΤΗΡΗΣΗ ΝΟΜΩΝ

Picture
Οι φόροι που πλήρωναν οι έμποροι στο κράτος για τα εμπορεύματα λέγονταν "κομέρκιον¨. Υπεύθυνοι για την είσπραξή τους σε κάθε περιοχή ήταν ο ¨Κομερκάριος¨. Στην εικόνα φαίνονται οι δύο όψεις μολυβδόβουλου (σφραγίδας) της υπηρεσίας που εισέπραττε το κομέρκιον.
_Ανέθεσε την τήρηση των «φιλάνθρωπων» νόμων του στους «υπηρέτες της δικαιοσύνης», τους δικαστές, των οποίων το έργο θεωρούσε «το σημαντικότερο όλων επί της γης».

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Picture
_Τις μεταρρυθμίσεις αυτές δέχτηκαν με ανακούφιση οι λαϊκές τάξεις. Δυσαρεστήθηκαν όμως οι πλούσιοι, οι «δυνατοί και οι μοναχοί, γιατί τα μέτρα αυτά τους εμπόδιζαν να κερδίζουν περισσότερα.
_ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ Ή ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ   (απο το site"Διαδικτυακά Μαθήματα")
  
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ-ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ (άσκηση αντιστοίχισης απο www.spirit16.blogspot.com)
Πηγή:http://paidio.blogspot.gr/